Tien jaar Archeologiedagen: Een dorp met een groots verleden

In 2025 vieren we het 10-jarig bestaan van de Nationale Archeologiedagen! Ter ere van dit jubileum blikken we samen met een aantal trouwe deelnemers terug op een decennium vol inspirerende activiteiten, waardevolle samenwerkingen en bijzondere momenten met het publiek. Wat zijn hun mooiste herinneringen en ervaringen? In deze interviewreeks delen zij hun verhalen.

Deze keer spreken we met Geertje Postma, tweede penningmeester bij Stichting Archeologisch Steunpunt Wijnaldum (Friesland).

DOOR SIFRA VERHEIJDEN

Een spontaan begin

Stichting Archeologisch Steunpunt Wijnaldum heeft al heel wat keren enthousiast meegedaan aan de Nationale Archeologiedagen. Het steunpunt is gevestigd in de oude consistorie van de kerk in Wijnaldum en is erg actief in het dorp. Geertje Postma, bestuurslid van het steunpunt, deelt haar ervaringen en mooiste herinneringen aan de Archeologiedagen. “Ik heb echt geen idee meer hoe we bij de Nationale Archeologiedagen terechtkwamen,” lacht Geertje. “Maar ik weet nog wel dat ik het ergens zag en dacht: ‘Oh, dat is leuk, dat gaan we gewoon doen!'” Die spontane beslissing leidde ertoe dat het steunpunt al vaak heeft meegedaan en ook dit jaar weer uitkijkt naar een nieuwe editie.

De Nationale Archeologiedagen passen goed binnen de activiteiten van het steunpunt. “We organiseren in de zomer sowieso altijd iets in het dorp. De Archeologiedagen zijn een mooie aanleiding om daar iets bijzonders van te maken.”

Een dorp met een rijke geschiedenis

Het Archeologisch Steunpunt Wijnaldum is begin deze eeuw opgericht naar aanleiding van bijzondere opgravingen in de jaren ’90. “In de 1953 werd er in de terp een gouden mantelspeld gevonden, een unieke vondst die nu in het Fries Museum in Leeuwarden ligt. Dat zette Wijnaldum op de archeologische kaart. Sindsdien willen we het verhaal van de terpen en onze geschiedenis blijven vertellen.”

In het steunpunt staan vitrines met archeologische vondsten en er is een wandelroute van 6 km langs de terpen uitgezet. “Die kun je zelf lopen, maar een paar keer per jaar doen we dat ook met een gids. Ik leid zelf ook rond en vertel dan over het landschap en de historie.”

Naast de activiteiten en tentoonstellingen in het steunpunt zelf, heeft de fibula van Wijnaldum een belangrijke plek gekregen in de geschiedenis. De gouden mantelspeld wordt genoemd in de regiocanon van Friesland in de Canon van Nederland als een belangrijk sleutelstuk. Dat benadrukt nog eens hoe bijzonder deze vondst is en hoezeer deze bijdraagt aan het historisch besef van de regio.

Activiteiten voor jong en oud

Het steunpunt richt zich steeds meer op jeugdactiviteiten tijdens de Archeologiedagen. “We zetten een kampement op en organiseren allerlei activiteiten voor kinderen tot 14 jaar: tekenen, kleien, broodjes bakken, knutselen en een fibula intekenen.” Ook wordt er samengewerkt met een handboogschietvereniging, wat altijd een groot succes is.

Metaaldetectie: een verrassing voor iedereen

Eén van de meest geliefde activiteiten tijdens de Archeologiedagen was een metaaldetectie-activiteit. “Ik had op mijn werk een oproep gedaan voor muntjes uit het buitenland en kreeg zakken vol. Op vrijdagavond hebben we met een team alles in het weiland verstopt. De volgende dag gingen kinderen in groepjes met een begeleider het weiland in om schatten te zoeken. Dat vonden ze fantastisch!”

Wat het team niet had verwacht, was dat veel kinderen zelf al een metaaldetector hadden. “Dat was echt een verrassing! Je denkt dat zoiets misschien alleen bij volwassenen leeft, maar kinderen zijn er ook enorm enthousiast over.” Ouders doen vaak net zo enthousiast mee. “Soms komen ze voor hun kinderen, maar uiteindelijk zijn ze zelf net zo fanatiek aan het zoeken of boogschieten. Er zijn echt allerlei activiteiten voor alle leeftijden.”

De kracht van de gemeenschap

Het steunpunt draait volledig op vrijwilligers. “We zijn met vijf bestuursleden en hebben een lijst met dorpsbewoners die we kunnen bellen voor hulp. Dat is het mooie aan een dorp als Wijnaldum: de gemeenschap speelt een grote rol bij het steunpunt, en andersom ook. Mensen helpen met het opzetten van de tent, brengen stropakken, begeleiden activiteiten – iedereen draagt een steentje bij.”

Nieuws verspreiden en publiek bereiken

Om het publiek op de hoogte te brengen van hun activiteiten, maakt het steunpunt gebruik van verschillende kanalen. “Via Omrop Fryslân en Omroep Zilt krijgen we de kans om te vertellen over onze activiteiten. Dat helpt enorm om mensen te bereiken.” Daarnaast zet het steunpunt in op lokale kranten en sociale media. “We sturen persberichten naar lokale kranten in Friesland en delen informatie via onze Facebookpagina. Vorig jaar heb ik ook alle scholen in Harlingen en omliggende dorpen gemaild met het programma en gevraagd of ze de activiteiten op school wilden ophangen. Dit jaar willen we posters laten maken en verspreiden.”

Voorpret en leren van ervaring

Voor Geertje en het team van het steunpunt begint het plezier al bij de voorbereiding. “Het is niet alleen het weekend zelf, maar ook de voorpret: bedenken hoe we het programma in elkaar zetten.” Toch leren ze ook elk jaar bij. “Eén jaar hadden we te veel activiteiten gepland, waardoor we zelf nauwelijks pauze konden nemen. Dan merk je dat je te enthousiast bent geweest en dat pas je dan de volgende keer aan.”

Sinds vorig jaar is het steunpunt vernieuwd en opnieuw ingericht, met up-to-date informatie over archeologie. Ook wordt er steeds meer geïnvesteerd in eigen materialen. “We huurden eerst historische kleding, maar hebben nu zelf kostuums en een tent aangeschaft. Dat maakt het verleden voor bezoekers levendiger.”

Wat brengt de toekomst?

Als alles mogelijk zou zijn, zou Geertje graag muziek toevoegen aan de Archeologiedagen. “Een re-enactmentgroep had eens Keltische muziek op de achtergrond. Dat gaf zo veel sfeer. Dat zou een mooie aanvulling zijn.” Het steunpunt heeft al plannen voor de tiende editie van de Nationale Archeologiedagen. “Het is geweldig om mensen op een actieve manier in aanraking te laten komen met archeologie. Elk jaar doen we er weer iets bij – en dat maakt het zo leuk!”

Wil je meer verhalen lezen over 10 jaar Nationale Archeologiedagen? Bekijk alle interviews op deze pagina.