Tien jaar Archeologiedagen: Archeologie in een multiculturele stad

In 2025 vieren we het 10-jarig bestaan van de Nationale Archeologiedagen! Ter ere van dit jubileum blikken we samen met een aantal trouwe deelnemers terug op een decennium vol inspirerende activiteiten, waardevolle samenwerkingen en bijzondere momenten met het publiek. Wat zijn hun mooiste herinneringen en ervaringen? In deze interviewreeks delen zij hun verhalen.

Deze keer spreken we met Iris Briels, Archeoloog bij Archeologie Rotterdam (Zuid-Holland).

DOOR SIFRA VERHEIJDEN

Het belang van publieksbereik

Archeologie Rotterdam doet al sinds de eerste editie mee aan de Nationale Archeologiedagen en ziet de dagen als een prachtige kans om archeologie dichter bij het publiek te brengen. Iris Briels, die sinds drie jaar bij Archeologie Rotterdam werkt, heeft de afgelopen jaren samen met collega’s met veel plezier de Archeologiedagen georganiseerd. “Publieksbereik en educatie vind ik ontzettend leuk en belangrijk. Archeologie Rotterdam doet daar veel aan en de Nationale Archeologiedagen zijn een geweldig moment om een divers publiek te bereiken.” Juist in zo’n grote, multiculturele gemeente als Rotterdam is het soms zoeken naar hoe je alle verschillende verhalen van de plek kunt overbrengen, maar door de activiteiten tijdens de Archeologiedagen in het centrum van de stad te laten plaatsvinden, bereiken ze veel mensen. Niet alleen bewoners en toeristen maken op deze manier kennis met archeologie, maar Archeologie Rotterdam ziet dat juist veel toevallige voorbijgangers op deze manier in aanraking komen met het verhaal van de stad.

Archeologie zichtbaar maken in Rotterdam

Rotterdam heeft een bijzondere uitdaging als het gaat om archeologie: door de verwoestingen ten gevolge van het bombardement van 14 mei 1940 is het verleden van de stad minder zichtbaar dan op plekken waar bijvoorbeeld monumenten wel nog overeind staan. “Veel mensen denken bij geschiedenis in Rotterdam direct aan de oorlog, maar we willen laten zien dat de stad een veel langere en rijke historie heeft,” vertelt Iris. Daarom zoekt Archeologie Rotterdam continu creatieve manieren om het verleden tot leven te brengen. Ze kijken naar de kansen die er wél zijn en waar aanknopingspunten zijn, om daar op aan te haken en zo in te spelen op de verbeelding van mensen. Zo plaatsten ze tijdens de Archeologiedagen een marktkraam op de markt middenin het centrum, en organiseren ze stadswandelingen. “Na zo’n wandeling horen we vaak dat mensen nooit meer op dezelfde manier naar de stad kunnen kijken. Hun kennis over de stad is vergroot, en mensen zijn vaak verbaasd dat het verhaal van Rotterdam heel ver teruggaat.”

Leren door te doen

Interactieve activiteiten spelen een grote rol in de aanpak van Archeologie Rotterdam. Een goed voorbeeld is de workshop over afval en archeologie, georganiseerd in samenwerking met de bibliotheek van Rotterdam tijdens de Nationale Archeologiedagen. “We lieten kinderen en hun ouders vuilniszakken met bewust samengesteld hedendaags afval onderzoeken, om hen te laten ervaren hoe archeologen naar vondsten kijken. Het afval vertelde verhalen over verschillende culturen, en het mooie was dat kinderen en volwassenen er heel verschillend naar keken. Het besef dat archeologie eigenlijk het bestuderen van ‘oud afval’ is, maakt het tastbaar en herkenbaar.”

Van stadswandeling tot middeleeuwse markt

Naast workshops organiseert Archeologie Rotterdam diverse andere activiteiten tijdens de Archeologiedagen. “Vorig jaar gaven wij een lezing over het ontstaan van Rotterdam, en wie meer verdieping en achtergrondinformatie wilde kon aansluitend kiezen voor de workshop of stadswandeling. Een van onze meest succesvolle edities was bij Rotterdam Centraal, waar we door de grote aanloop veel mensen bereikten. Maar we hebben ook wel eens een middeleeuwse markt georganiseerd met een goochelaar, middeleeuwse hapjes en muziek. Dat was prachtig om te zien en trok veel bezoekers.”

De sleutel tot succes: aansluiten bij de beleving van het publiek

Volgens Iris is het allerbelangrijkste om je te verplaatsen in het publiek. “Wat willen mensen eigenlijk weten? Wat spreekt hen aan? We proberen altijd een haakje te vinden waardoor ze zich betrokken voelen. Als we naar scholen gaan, vragen we bijvoorbeeld of kinderen zelf iets meenemen dat ze hebben gevonden. Dat geeft hen het gevoel even een echte archeoloog te zijn, en je geeft aandacht aan een vondst die voor hen belangrijk is. Zo blijft archeologie echt goed hangen, en dan wordt het verleden meer dan alleen een geschiedenisboek.” Ook de keuze voor de locatie is cruciaal. Er zijn heel veel delen van Rotterdam die hartstikke interessant zijn en waar op elke plek wel een mooi en uniek verhaal te vertellen is, maar de ervaring van Archeologie Rotterdam is dat een centrale plek de meeste aandacht en bezoekers trekt. “Als je op een plek staat waar veel mensen al vanzelf komen, zoals een station, markt of bibliotheek, bereik je een breder publiek dan wanneer je mensen actief naar een plek moet halen.”

Blijven vernieuwen

Om de Nationale Archeologiedagen in Rotterdam interessant en relevant te houden, probeert Archeologie Rotterdam elk jaar iets nieuws te bedenken. “Het hoeft niet steeds grootser, maar het moet wel verrassend blijven. We willen bezoekers telkens iets nieuws laten beleven, en het is voor onszelf ook leuk om steeds weer een frisse invalshoek te vinden.” Hierbij vindt Archeologie Rotterdam het belangrijk om je te kunnen verplaatsen in de persoon die het verhaal ontvangt, juist in zo’n grote en diverse stad. Iris ziet veel potentie in de Archeologiedagen: “De afgelopen jaren zijn er mooie stappen gezet, en ik hoop dat het evenement blijft groeien. Hoe mooi zou het zijn als we ooit een grote berg zand voor Rotterdam Centraal kunnen storten als verwijzing naar het rivierduin dat daar onder het maaiveld ligt, en mensen zelf laten ervaren hoe het is om archeoloog te zijn en op zoek te gaan naar het verleden?”

Met zoveel succesvolle edities achter de rug, blijft Archeologie Rotterdam zich inzetten om archeologie toegankelijk en zichtbaar te maken tijdens de Nationale Archeologiedagen. Door leuke samenwerkingen en originele ideeën laten ze zien dat archeologie leeft, ook in een moderne stad als Rotterdam.

Wil je meer verhalen lezen over 10 jaar Nationale Archeologiedagen? Bekijk alle interviews op deze pagina.